Kanuni nuk kishte vler pa kuvendin, pa pleqt e strpleqt, padheun q mblidhejpr t ndar t drejtn. "Canon et convente", kanun ekuvend (marrveshje), ky shtthelbi i s drejts zakonore shqiptare.Vet fjala "kanun" sht huazuar nga greqishtja"canon", q do t thotrregull, kufizim. Po ashtu edhe fjala "kuvend", q do tthot"parlament", sht huazuar nga nj rrnj neolatine "convente",marrveshje.Esht mir q nse shkruhet pr kt kanun,duhet q m par ttregohet,ajo e vrtet ektij kanuni, q emri Shqiptar e ka zanafillntek ky kanun, sepse dihet nga pjesadrmuese se n vendin ton kankaluar ushtri t shumta, ndr ta dhe ushtria osmanedhe osmanllinjt,kudo ku kan shkelur kan detyruar popullsin vendase q t ndrrojnfen etyre duke e kthyer nga feja katolike n fen islame.Kanuni ka lindurn at pjes,ku jan malsor, sepse atje ushtria osmane e ka patur tpamundur q ta pushtoj,kshtu q ajo zon ka qen komplet e izoluar dhekshtu ka lindur nevoja e mbijetess ,duke marr mendime nga njerz tmoshuar, por dhe t ditur duke grumbulluar dhekrijuar n gojdhankanunin e m von ky kanun u mblodh dhe u botua nga atShtjefnGjeovi.
Kanuni I Leke Dukagjini Shqip Pdf Download
Pr t kuptuar rndsin e kanunit, At Gjergj Fishta e ka cilsuar si,Palca e kombit,pra q do t thot rndsin e madhe q kishte ky kanun,pordhe q dhe qeverit emvonshme jan bazuar n t dhnat e ktij kanuni dheky kanun ka marr nj prhapjet gjer dhe shqiptart kudo n bot krenohenpr kanunin e tyre.N universitete tndryshme botrore , merret nstydim ky kanun si nj vepr unike e kombit shqiptar.
Kanuni i Maleve t Shqipris ka ushtruar dhe vazhdon t ushtroj njforc tjashtzakonshme trheqse pr gjith ata njerz t letrave apostudimeve q bien nkontakt me t. Nuk besoj se ka tem tjetr thistoris a etnografis son q t jet rrahurkaq shum nga udhtar t huaj,konsuj, etnograf, poet, romancier, diplomant edoktorant qe te mosjene interesuar per kete kanun dhe vlerat e tij. Valter Paincipvjenn Shqipri pr t studiuar kanunin e maleve shqiptare n kohn eLufts s DytBotrore, kur vendi yn ishte i pushtuar. Paincip ishte njjurist, nj studiues austriak me interesa shkencore, q e kishtendarmendjen ta studionte nj dit kanunin ton, kjo jo vetm se i plqente thynte nkt bot dokesh q nuk gjendej tjetrkund, s cils i ishin qasurme koh shum dijetarevropian, por, si e thot vet ai n parathnie,kishte dhe nj detyrim ndaj profesorit ttij t fakultetit t drejtsisn Vjen pr ta uar deri n fund veprn e ln prgjysm, ngaTeedor Ipeni,konsulli i prgjithshm austriak para Lufts s Par Botrore. Rasti esolliq ai t vinte si prkthyes me trupat gjermane gjat Lufts, po qme ikjen e tyre, nuk dot thot se iku dhe ai. Jo, Paincip qndron mesmalsoreve shqiptar si mik i nderuar ityre, pasi ua kishte br t qartqllimin e tij. Kshtu ata e mbajn fshehur qeveris derin vitin 1947,npr kullat e tyre, kreshtave t malsive shqiptare t Veriut, dukeitreguar kanunin e tyre, sic kishin br me plot dijetar t huaj.alter Peinsipp, kur thotse" tek e drejta tradicionale e malsoritshqiptar jan ruajtur mir arketipet e renditshoqror e zakonor tkulturave t lashta", rikonfirmon dhe njher si vzhgues dhehulumtuesi drejtprdrejt at q kan pohuar m par t tjer dijetar europian nz.Merita e tij sht se ai mundet ta shoh t pashprishur kt arketipdhe n mesin eshekullit XX, n fillim n Shqipri, gjat lufts s DytBotrore e deri n vitin 1947 dhepastaj n Kosov, kur shrbeu sidiplomat i vendit t tij n Beograd.
Jan t rrall popujt n Evrop, kontinentin m t lasht, q jan popujmoshatarapo m t vjetr se ne shqiptart. Andaj, edhe rregulliminshoqror e kanunor neshqiptaret e kemi nder popujt e par. Rrall apofare ,prve kinezve q kan rregulluarjetn dhe veprimtarin jetsore mekode. Shqiptart kishin Kanunin e Lek Dukagjinit, josi thuhet kanuni maleve, apo edhe kanun i Sknderbeut. Nj kanun kishim neshqiptart,e ai ishte Kanuni i Lek Dukagjinit e asnj tjetr. Ky kanun ka nprmbajtjet prfshir gjith veprimtarin njerzore shqiptare, q ngalindja e deri n vdekje. kanunika prfshir n trajtimin e vetprmbajtjen e jets dhe formn n rrethana adekuatedalluese nga vendetdhe popujt e tjer pr rreth e m larg. Ashprsia e relievit,rrethanaveklimatike dhe raportet shoqrore npr fazat e t cils kankaluar populli shqiptar, kankrijuar edhe ashprsin e thelluarvrazhdsin n relacionet njerzore, si n marrdhniet puns ashtu edhe mepronat dhe raportet ndrnjerzore. Kanunin n shum raste ekohra egjykojm pak sa m ashpr se sa e meriton.
Nuk kemi vlersuar gjithmon esll, kur kemi folur pr kanunin. Nukkemi llogariturgjithmon se kanuni ishte n kohra e raporte shum m tashpra se koha dhe rrethanatkur kemi shkruar e vlersuar. Kanuni shtbaz e fort pr ligjislativin e pastajm, sitashti edhe n t ardhmen eafrt. Kanuni pas nj studumi analitik t thell, mund tshrbej pr kodete tashme t cilave Kanuni mund tju shrbej pr themel e ligjsitshndtshme. Sidoqoft, Kanuni i Leks, jo i malsis e as i Sknderbeut,ishte, sht dheduhet t shrbej dokument i lashtsis dshmueseshqiptare. Kur ne kishim kanun, nukkishte thuajse askush, apo pakkush qeverisej me kanun. Kjo sht dshmi e lashtsisdhe tradits soncivilizuese e qytetruese. Shkenca e drejtsis shqiptare ende nuk ekathn fjaln e fundit pr Kanunin e Lek Dukagjinit, shkenca jon eardhme duhet tangazhohet gjat e t hyj thell analizs dhe studimit tetiks s drejtsis njerzoreduke u mbshtetur n Kanun.
2ff7e9595c
Comments